ကာမအားတိုးစေတဲ့ ကသစ်ပင်
ကသစ်ပင်ကို ကသစ်လို့ပဲ အများအားဖြင့် သိကြတာပါ။ ပဲမျိုးနွယ်ဝင်အပင်ဆိုတာကို သိတဲ့သူ နည်းလှပါတယ်။
တကယ်တော့ ကသစ်ပင်က ပေါက်၊ ပိတောက်တို့လို ပဲပင်အကြီးစားဖြစ်ပါတယ်။ သိပ္ပံအမည်ကတော့ Erythrina spp ဖြစ်ပါတယ်။ ကသစ်ပင်က မျိုးစိတ်ပေါင်း ၁၃၀ ခန့်ရှိပါတယ်။ နှစ်ရှည်ခံသစ်မာပင်ကြီးဖြစ်ပြီး ရာသီအလိုက်ကြွေသော deciduous tree ဖြစ်ပါတယ်။
ပင်စည်ကိုင်းတွေမှာ ဆူးတွေရှိပြီး မီးခိုးရောင်အခေါက်တွေနဲ့ တန်ဆာဆင်ထားတဲ့ ပင်စည်မှာ အနက်ရောင်ဆူးမွှားတွေလည်းရှိပါတယ်။ အရွက်တွေကတော့ သုံးရွက်မွှာငှက်မွှေးရွက်ပေါင်းဖြစ်ပြီး ရွက်လွှဲထွက်ကြတဲ့ပုံစံပါ။ ရွက်စွယ်ပါပေမဲ့ အကြွေစောပါတယ်။ ရွက်မွှာသုံးခုမှာ အလယ်ရွက်ကတော့ အကြီးဆုံးပါဘဲ။ ကသစ်ပင်က နွေရာသီမှာ အရွက်ကြွေလေ့ရှိပြီး မတ်-ဧပြီလမှာ နီရဲသောအပွင့်များပွင့်ကြပါတယ်။ ဇွန်-ဇူလိုင်လများမှာ အစေ့ပါသော သီးတောင့်များသီးကြပါတယ်။
ကသစ်ကို မြန်မာတို့က ရေကသစ်၊ ကုန်းကသစ်၊
တောင်ကသစ်၊ အင်းကသစ်၊ ပင်လယ်ကသစ်၊ ကသစ်ခါးအမျိုးမျိုးခေါ် ကြပေမဲ့ ဆေးကျမ်းထဲမှာတော့ ကသစ်ရိုးရိုးနဲ့ပင်လယ်ကသစ်ကိုသာ အဓိကခွဲခြားထားတယ်။
ပင်လယ်ကသစ်က သစ်ကြီးခုနှစ်ပင် တွင်ပါဝင်၍ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၏ အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ထင်ရှားသောအပင်ဖြစ်သည်။ ပင်လယ်ကသစ်သည် ၅ မီတာခန့်မြင့်
သည်။ ရိုးရိုးကသစ်က ပန်းပွင့်လျှင့် အရွက်များရှိမနေတတ်ပါဘူး။ တစ်ပင်လုံးပန်းပွင့်အနီရောင်တွေနဲ့ ပြည့်နေတတ်ပါသည်။ အဖြူရောင်ပွင့်တဲ့ ကသစ်ဖြူလည်းရှိပါသည်။
ကသစ်ဖြူကို အများအားဖြင့် အလှစိုက်ကြပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာဆို ချင်းပြည်နယ်မှာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။
အသုံးဝင်ပုံ
ကသစ်ပင်၏အရွက်၊ အမြစ်၊ အခေါက်၊ အပွင့်၊ အဖူး
အားလုံးတို့သည် ပစ်ရက်စရာမရှိအောင် ပဉ္စငါးပါးလုံး
အသုံးဝင်ပါသည်။ ကသစ်အရသာသည် ပူစပ်ခါး၏။ ကြေကျက်သောအခါစပ်၏ ဟု ဆိုထားပါသည်။ ပြုတ်၍ တို့စားပါက နှုတ်ကိုမြိန်စေ၏။ ဝမ်းမီးကို တောက်စေသည်။
သည်းခြေကိုပယ်သည်။ ပိုးရောဂါ၊ ဖောရောင်နာ ရောဂါ၊ သည်းခြေကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါကို ပျောက်စေသည်။
ဆီးချိုရောဂါကိုတောင်နိုင်တယ်ဟု ဆေးကျမ်းထဲတွင် ဆိုထားပါသည်။
ကသစ် အပွင့်၊ အမြစ်ကိုထောင်းပြီး နွားနို့အေးတွင် စိမ်သောက်ပါက ကာမအားကိုတိုးစေသည်။
ကသစ်ဆူးဖုကို သွေးကာလိမ်းသော် ဝက်ခြံပျောက်သည်။
အရွက်ကိုထောင်းပြီး ရလာသောအရည်ကို ရေနွေးနှင့်ရောပြီးငုံလျှင် သွားကိုက် ပျောက်စေသည်။
ကသစ်မြစ်သည် အစားမှား၍ အဆိပ်ဖြစ်ခြင်း၊ ကင်းကိုက်၊ မွေးကိုက်၊ ခွေးရူးကိုက်၊ တောက်တဲ့နက်ကိုက် စသောအဆိပ်မှန်သမျှလည်းနိုင်သည်။
ကသစ်ရွက်ကို ကြော်စား၊ ပြုတ်စားနိုင်သည့်အပြင် ဟင်းချိုပြုလုပ် သောက်သုံး၍လည်း ရသည်။ ကသစ်ရွက်ကို ပုံမှန်စားသုံးခြင်းဖြင့်
(၁) ကိုလက်စ်ထရောကိုကျစေခြင်း
(၂) အစာခြေစနစ်ကိုလည်း ကောင်းမွန်စေခြင်း
(၃) သန်ကောင်၊ တုတ်ကောင်ကိုကျစေခြင်း
(၄) ရောင်ရမ်းနာကျင်ခြင်း ကိုသက်သာစေခြင်း၊(၅) ခံတွင်းပျက်ခြင်းမှကာကွယ်ခြင်း
(၅) အဖျားရောဂါကို သက်သာစေခြင်း
(၆) အဝလွန်ခြင်းကို တိုက်ထုတ်ခြင်း
(၇) အသည်းပျက်စီးခြင်းကို သက်သာစေခြင်း
(၈) ဝမ်းနှုတ်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ခြင်း
(၉) အမျိုးသမီးရောဂါကို ကုသနိုင်ခြင်း
(၁၀) ရောဂါပိုးတွေကို သေစေနိုင်သော အစွမ်းသတ္တိရှိသည်။
တောင်သူဦးကြီးများရှင့် ဤကဲ့သို့ဆေးဖတ်ဝင်လှသော ကသစ်ပင်၏ မူရင်းဒေသမှာ တောင်အာဖရိကနှင့် တောင်အမေရိကဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် အထက်ပိုင်းနှင့် အောက်ပိုင်းမိုးပါးသော သစ်တောများ၊
တောင်ငူနယ်နှင့် ပင်လယ်ကမ်းခြေတစ်လျှောက်၊ ပဲခူးရိုးမတောင်တန်းများတွင် ပေါက်ရောက်ကြောင်းသိရှိရသည်ကို တင်ပြရင်းနိဂုံးချုပ်အပ်ပါသည်။
credit
Zawgyi
ကာမအားတိုးေစတဲ့ ကသစ္ပင္
ကသစ္ပင္ကို ကသစ္လို႔ပဲ အမ်ားအားျဖင့္ သိၾကတာပါ။ ပဲမ်ိဳးႏြယ္ဝင္အပင္ဆိုတာကို သိတဲ့သူ နည္းလွပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကသစ္ပင္က ေပါက္၊ ပိေတာက္တို႔လို ပဲပင္အႀကီးစားျဖစ္ပါတယ္။ သိပၸံအမည္ကေတာ့ Erythrina spp ျဖစ္ပါတယ္။ ကသစ္ပင္က မ်ိဳးစိတ္ေပါင္း ၁၃၀ ခန့္ရွိပါတယ္။
ႏွစ္ရွည္ခံသစ္မာပင္ႀကီးျဖစ္ၿပီး ရာသီအလိုက္ေႂကြေသာ deciduous tree ျဖစ္ပါတယ္။
ပင္စည္ကိုင္းေတြမွာ ဆူးေတြရွိၿပီး မီးခိုးေရာင္အေခါက္ေတြနဲ႕ တန္ဆာဆင္ထားတဲ့ ပင္စည္မွာ အနက္ေရာင္ဆူးမႊားေတြလည္းရွိပါတယ္။ အ႐ြက္ေတြကေတာ့ သုံး႐ြက္မႊာငွက္ေမႊး႐ြက္ေပါင္းျဖစ္ၿပီး ႐ြက္လႊဲထြက္ၾကတဲ့ပုံစံပါ။
႐ြက္စြယ္ပါေပမဲ့ အေႂကြေစာပါတယ္။ ႐ြက္မႊာသုံးခုမွာ အလယ္႐ြက္ကေတာ့ အႀကီးဆုံးပါဘဲ။ ကသစ္ပင္က ေႏြရာသီမွာ အ႐ြက္ေႂကြေလ့ရွိၿပီး မတ္-ဧၿပီလမွာ နီရဲေသာအပြင့္မ်ားပြင့္ၾကပါတယ္။ ဇြန္-ဇူလိုင္လမ်ားမွာ အေစ့ပါေသာ သီးေတာင့္မ်ားသီးၾကပါတယ္။
ကသစ္ကို ျမန္မာတို႔က ေရကသစ္၊ ကုန္းကသစ္၊ ေတာင္ကသစ္၊ အင္းကသစ္၊ ပင္လယ္ကသစ္၊ ကသစ္ခါးအမ်ိဳးမ်ိဳးေခၚ ၾကေပမဲ့ ေဆးက်မ္းထဲမွာေတာ့ ကသစ္ရိုးရိုးနဲ႕ပင္လယ္ကသစ္ကိုသာ အဓိကခြဲျခားထားတယ္။
ပင္လယ္ကသစ္က သစ္ႀကီးခုႏွစ္ပင္ တြင္ပါဝင္၍ တာဝတႎသာနတ္ျပည္၏ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ထင္ရွားေသာအပင္ျဖစ္သည္။ ပင္လယ္ကသစ္သည္ ၅ မီတာခန့္ျမင့္သည္။ ရိုးရိုးကသစ္က ပန္းပြင့္လွ်င့္ အ႐ြက္မ်ားရွိမေနတတ္ပါဘူး။ တစ္ပင္လုံးပန္းပြင့္အနီေရာင္ေတြနဲ႕ ျပည့္ေနတတ္ပါသည္။ အျဖဴေရာင္ပြင့္တဲ့ ကသစ္ျဖဴလည္းရွိပါသည္။ ကသစ္ျဖဴကို အမ်ားအားျဖင့္ အလွစိုက္ၾကၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံမွာဆို ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ေတြ႕နိုင္ပါတယ္။
အသုံးဝင္ပုံ
ကသစ္ပင္၏အ႐ြက္၊ အျမစ္၊ အေခါက္၊ အပြင့္၊ အဖူး အားလုံးတို႔သည္ ပစ္ရက္စရာမရွိေအာင္ ပၪၥငါးပါးလုံးအသုံးဝင္ပါသည္။ ကသစ္အရသာသည္ ပူစပ္ခါး၏။ ေၾကက်က္ေသာအခါစပ္၏ ဟု ဆိုထားပါသည္။ ျပဳတ္၍ တို႔စားပါက ႏႈတ္ကိုၿမိန္ေစ၏။ ဝမ္းမီးကို ေတာက္ေစသည္။
သည္းေျခကိုပယ္သည္။ ပိုးေရာဂါ၊ ေဖာေရာင္နာ ေရာဂါ၊ သည္းေျခေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါကို ေပ်ာက္ေစသည္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုေတာင္နိုင္တယ္ဟု ေဆးက်မ္းထဲတြင္ ဆိုထားပါသည္။
ကသစ္ အပြင့္၊ အျမစ္ကိုေထာင္းၿပီး ႏြားနို႔ေအးတြင္ စိမ္ေသာက္ပါက ကာမအားကိုတိုးေစသည္။
ကသစ္ဆူးဖုကို ေသြးကာလိမ္းေသာ္ ဝက္ၿခံေပ်ာက္သည္။ အ႐ြက္ကိုေထာင္းၿပီး ရလာေသာအရည္ကို ေရေႏြးႏွင့္ေရာၿပီးငုံလွ်င္ သြားကိုက္ ေပ်ာက္ေစသည္။
ကသစ္ျမစ္သည္ အစားမွား၍ အဆိပ္ျဖစ္ျခင္း၊ ကင္းကိုက္၊ ေမြးကိုက္၊ ေခြး႐ူးကိုက္၊ ေတာက္တဲ့နက္ကိုက္ စေသာအဆိပ္မွန္သမွ်လည္းနိုင္သည္။
ကသစ္႐ြက္ကို ေၾကာ္စား၊ ျပဳတ္စားနိုင္သည့္အျပင္ ဟင္းခ်ိဳျပဳလုပ္ ေသာက္သုံး၍လည္း ရသည္။ ကသစ္႐ြက္ကို ပုံမွန္စားသုံးျခင္းျဖင့္
(၁) ကိုလက္စ္ထေရာကိုက်ေစျခင္း
(၂) အစာေျခစနစ္ကိုလည္း ေကာင္းမြန္ေစျခင္း
(၃) သန္ေကာင္၊ တုတ္ေကာင္ကိုက်ေစျခင္း
(၄) ေရာင္ရမ္းနာက်င္ျခင္း ကိုသက္သာေစျခင္း၊(၅) ခံတြင္းပ်က္ျခင္းမွကာကြယ္ျခင္း
(၅) အဖ်ားေရာဂါကို သက္သာေစျခင္း
(၆) အဝလြန္ျခင္းကို တိုက္ထုတ္ျခင္း
(၇) အသည္းပ်က္စီးျခင္းကို သက္သာေစျခင္း
(၈) ဝမ္းႏႈတ္ေဆးအျဖစ္ အသုံးျပဳနိုင္ျခင္း
(၉) အမ်ိဳးသမီးေရာဂါကို ကုသနိုင္ျခင္း
(၁၀) ေရာဂါပိုးေတြကို ေသေစနိုင္ေသာ အစြမ္းသတၱိရွိသည္။
ေတာင္သူဦးႀကီးမ်ားရွင့္ ဤကဲ့သို႔ေဆးဖတ္ဝင္လွေသာ ကသစ္ပင္၏ မူရင္းေဒသမွာ ေတာင္အာဖရိကႏွင့္ ေတာင္အေမရိကျဖစ္ၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အထက္ပိုင္းႏွင့္ ေအာက္ပိုင္းမိုးပါးေသာ သစ္ေတာမ်ား၊ ေတာင္ငူနယ္ႏွင့္ ပင္လယ္ကမ္းေျခတစ္ေလွ်ာက္၊ ပဲခူးရိုးမေတာင္တန္းမ်ားတြင္ ေပါက္ေရာက္ေၾကာင္းသိရွိရသည္ကို တင္ျပရင္းနိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါသည္။
credit
